Ιστορία της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.
Το συνδικαλιστικό κίνημα των δημοσίων υπαλλήλων αρχίζει να κάνει την εμφάνιση του τη δεύτερη 50ετία του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα μεταξύ 1870-1880 οπότε ιδρύονται και οι πρώτοι σύλλογοι των δημοσίων υπαλλήλων που σταδιακά μέχρι το 1920 αναπτύσσουν έντονη συνδικαλιστική δράση.
Οι Δημοτικοί υπάλληλοι φαίνεται να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο, λόγω και της αυξημένης αριθμητικής παρουσίας των, όπως φαίνεται και από την απογραφή του 1870, κατά την οποία οι Δημοτικοί υπάλληλοι ανέρχονται στις 4.109, όταν όλοι οι άλλοι Δημόσιοι υπάλληλοι αριθμούσαν 5.343 υπαλλήλους, οι δάσκαλοι 2.073 και οι εργάτες που δούλευαν σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις ανέρχονταν στις 28.400, εκ των οποίων οι 5.735 ήταν γυναίκες.
Οργανωμένο βέβαια συνδικαλιστικό κίνημα στο χώρο των Δήμων και Κοινοτήτων αρχίζει να εμφανίζεται το 1950, οπότε ιδρύθηκε και η Ομοσπονδία Δημοτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (Ο.Δ.Υ.Ε.).
Μέχρι τότε λειτουργούσαν επί μέρους σύλλογοι σε μεγάλους Δήμους της χώρας, χωρίς να έχουμε σημαντικά στοιχεία γύρω από τη δράση τους.
Το Σωματείο Υπαλλήλων Δήμου Αθηναίων που ιδρύθηκε το 1931 φαίνεται να συμμετέχει αυτή την περίοδο στη Συνομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων της Ελλάδος (Σ.Δ.Υ.Ε.) που ιδρύθηκε στις 2 Μαΐου 1926 με έδρα την Αθήνα.
Αυτή τη περίοδο σωματείο ιδρύεται στο Δήμο Πειραιά (1931), στο Δήμο Ηρακλείου Κρήτης (1933).
Το 1935 όμως με την 20η Συντακτική πράξη τις 6-5-1935 διαλύονται όλες οι συνδικαλιστικές δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις πράγμα που η δικτατορία του Μεταξά επεκτείνει σε όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις της χώρας.
Το 1945 όμως με το άρθρο 1 της συμφωνίας της Βάρκιζας αποκαθίστανται οι συνδικαλιστικές ελευθερίες οπότε προχωράει και η συγκρότηση της Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
Τότε αρχίζει η επανεργοποίηση των διαλυθέντων σωματείων των Δήμων, καθώς και η ίδρυση νέων όπως αυτό της Καλλιθέας (1946), του Νόμου Μεσσηνίας (1950), της Λέσβου (1950), της Ρόδου (1950), της Καβάλας (1946), της Δράμας (1946), αλλά και άλλων σωματείων στους Νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης και επαρχίας που στη συνέχεια προχώρησαν στην ίδρυση της Ο.Δ.Υ.Ε. (Ομοσπονδία Δημοτικών Υπαλλήλων Ελλάδος) που ως μέλη της είχε μόνο μόνιμους υπαλλήλους των Δήμων.
Την ίδια περίοδο (1950) οι Κοινοτικοί Γραμματείς μετά τη δημιουργία επί μέρους συλλόγων (Ιωάννινα 1933, Θεσπρωτία 1950, Ευρυτανία 1950) ιδρύουν την Πανελλήνια Ομοσπονδία Κοινοτικών Υπαλλήλων (Π.Ο.Κ.Υ.).
Το 1957, οπότε υπήρξε ανάγκη πρόσληψης προσωπικού με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου δημιουργείται η αντίστοιχη ομοσπονδία υπαλλήλων Ιδιωτικού Δικαίου Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. που μετέπειτα μετονομάστηκε σε Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Ο.Τ.Α. (Π.Ο.Π. - Ο.Τ.Α.). Μ' αυτή την τριπλή συνδικαλιστική έκφραση λειτουργεί στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης το συνδικαλιστικό κίνημα μέχρι και μετά την μεταπολίτευση που μέχρι τότε φαίνεται να κάνει έντονη την παρουσία του μέσα από την Ο.Δ.Υ.Ε. με κύριο αίτημα την μονιμοποίηση των εργαζομένων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου κατά την περίοδο του 1966 αίτημα που πετυχαίνει.
Με την μεταπολίτευση οι πτυχιούχοι των Ανωτάτων Σχολών που υπηρετούν στους Δήμους δημιουργούν και νέα συνδικαλιστική οργάνωση τον Σύνδεσμο Επιστημονικού Προσωπικού Δήμων Ελλάδος (Σ.Ε.Π.Δ.Ε.) που αργότερα μετατρέπεται σε Ομοσπονδία Επιστημονικού Προσωπικού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Ε.Π.Τ.Α.), αφού έχουν δημιουργηθεί επί μέρους τοπικοί σύλλογοι πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών.
Λίγο αργότερα και συγκεκριμένα το 1980 αριθμός Κοινοτικών Υπαλλήλων διασπάται από τη υπάρχουσα Πανελλήνια Ομοσπονδία των Κοινοτικών Υπαλλήλων, την Π.Ο.Κ.Υ. και δημιουργούν την Ο.Κ.Υ.Ε. με κύριο χαρακτηριστικό τις διαβαθμισμένες κοινότητες της χώρας.
Παρά την υπάρχουσα διάσπαση στο χώρο των Δημοτικών υπαλλήλων οι δύο οργανώσεις Ο.Δ.Υ.Ε. και Ο.Ε.Π.Τ.Α. αναγκάζονται μπροστά στα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στους Δήμους να βρουν σημεία επικοινωνίας και να αναπτύξουν σιγά - σιγά ένα πλαίσιο συνεργασίας αναδεικνύοντας και προβάλλοντας ιδιαίτερα το αίτημα για εξομοίωση των Δημοτικών υπαλλήλων με τους άλλους Δημόσιους υπαλλήλους. Η προβολή αυτού του αιτήματος ήταν αποτέλεσμα των όσων προέβλεπε ο τότε ισχύων κώδικας υπαλλήλων Δήμων και Κοινοτήτων, ήτοι ο Νόμος 1140 ο οποίος έδινε τη δυνατότητα της δυνητικής επέκτασης των όποιων ρυθμίσεων γινόταν για τους δημόσιους υπαλλήλους (οικονομικών, θεσμικών κλπ.) και στους Δημοτικούς υπαλλήλους.
Με το μοναδικό αυτό αίτημα, δηλαδή της "εξομοίωσης" οι δύο Ομοσπονδίες προχώρησαν στις 6 Οκτωβρίου 1977 σε καθολική Πανελλαδική απεργιακή, κινητοποίηση που κράτησε είκοσι ημέρες, από τις σημαντικές απεργιακές κινητοποιήσεις της εποχής και που λύθηκε αφού αναγκάστηκε η τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών να δεσμευτεί ενυπόγραφα ότι από 1-1-1978 θα εφαρμόζεται στους Δημοτικούς υπαλλήλους ότι και για τους Δημόσιους.
Οι παραπάνω κινητοποιήσεις και τα θετικά απ' αυτές αποτελέσματα δημιούργησαν προϋποθέσεις συνέχισης της συνεργασίας μεταξύ των δύο συνδικαλιστικών οργανώσεων, αλλά και της ανάπτυξης διαλόγου γενικότερα μέσα στο χώρο της Αυτοδιοίκησης για την ενιαία συνδικαλιστική έκφραση όλων των εργαζομένων σ' αυτή.
Παράλληλα αυτή τη περίοδο η δύο οργανώσεις Ο.Δ.Υ.Ε. και Ο.Ε.Π.Τ.Α. συνεργάζονται με τις άλλες συνδικαλιστικές οργανώσεις των Δημοσίων υπαλλήλων που έχουν συστήσει συντονιστικό όργανο, τη λεγόμενη Σ.Ε.Δ.Ο. (Συντονιστική Επιτροπή Δημοσιοϋπαλλικών Οργανώσεων) απέναντι στην απραξία ή την ανύπαρκτη μπορούμε να πούμε τότε διοίκηση της τότε ΑΔΕΔΥ, της γνωστής διοίκησης Παπακώστα. Έτσι συμμετέχουν στις διαφόρων μορφών κινητοποιήσεις κατά των συνδικαλιστικών νόμων 330 και 643 και όχι μόνο. Ο Νόμος 1264/82, ο γνωστός συνδικαλιστικός νόμος που κατάργησε τους νόμους 330 και 643 δημιουργεί συγχρόνως και άλλες δυνατότητες σε ότι αφορά την συνδικαλιστική οργάνωση, αφού δίνει τη δυνατότητα της ύπαρξης ενιαίων σωματείων από εργαζόμενους Δημοσίου Δικαίου και Αορίστου Χρόνου, πρόβλημα που ήταν υπαρκτό σε όλους σχεδόν τους Δήμους της χώρας και έτσι δημιουργούνται προϋποθέσεις ενοποίησης του χώρου.
Το πρώτο βήμα κάνει η Ο.Ε.Π.Τ.Α. αφού με συνέδριο της που πραγματοποιεί στο τέλος του 1982 αποφασίζει την αυτοδιάλυσή της και την εγγραφή των μελών της στους λειτουργούντες τοπικούς συλλόγους που είναι μέλη της Ο.Δ.Υ.Ε. Συγχρόνως σε ορισμένους συλλόγους διευρύνεται η δυνατότητα εγγραφής νέων μελών με την εγγραφή και εργαζομένων με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου χρόνου.
Το Μάρτιο του 1983, κάτω από τα νέα δεδομένα, πραγματοποιείται το 16ο Συνέδριο της Ο.Δ.Υ.Ε. στην Πάτρα όπου ενώ κρίνεται ως θετική η συμμετοχή σ' αυτό και της πρώην Ο.Ε.Π.Τ.Α. υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις για τη συμμετοχή σ' αυτό των συλλόγων που είχαν εγγράψει και εργαζόμενους με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου. Οι αντιδράσεις αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα να διεξαχθεί το συνέδριο μέσα σε οξείς τόνους, με συγκρούσεις, αποκλεισμούς δικαστικές προσφυγές και γενικότερη ανωμαλία στη λειτουργία της Ομοσπονδίας. Ακολούθησε συνδικαλιστική κρίση με διορισμό διοίκησης μετά από αλλεπάλληλες δικαστικές προσφυγές που οδήγησαν την Ομοσπονδία σε υπολειτουργικότητα και απομάκρυνση της από τα ουσιαστικά προβλήματα των εργαζομένων. Ψυχραιμότερες αντιλήψεις οδήγησαν, μέσα από συνεννόηση και των παρατάξεων, σε αποκατάσταση της ομαλότητας πράγμα που οδήγησε την ομοσπονδία στο ιστορικό 17ο συνέδριο της που έγινε στο Μοσχάτο και όπου έχουμε την τροποποίηση του καταστατικού της Ο.Δ.Υ.Ε. με την μετονομασία της σε Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α.) με δυνατότητα πια εγγραφής ως μελών της όλων των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμους, Κοινότητες, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, Συνδέσμους, Ιδρύματα κλπ.) και με σχέση εργασίας Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου. Υπέρ αυτής της διάρθρωσης που προέβλεπε το νέο καταστατικό τοποθετήθηκε στο εν λόγω συνέδριο και το προεδρείο της Π.Ο.Π. - Ο.Τ.Α.
Έτσι δημιουργούνται όλες οι προϋποθέσεις για την ενιαία συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσα από την Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α. που μέχρι βέβαια την υλοποίηση της έχει οδηγήσει σε συνεργασία τις δύο Ομοσπονδίες, για την αντιμετώπιση σοβαρών ζητημάτων, όπως αυτό των μονιμοποιήσεων χιλιάδων εκτάκτων και Αορίστου χρόνου που πραγματοποιήθηκε μέσα από τους Νόμους 1476/84, 1735/87 και 1874/90. Παράλληλα και η Π.Ο.Κ.Υ. συντονίζεται με την Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α. και στη συνέχεια προχώρησε τον Αύγουστο του 1990 σε συνέδριο που αποφασίζει σχεδόν ομόφωνα (40 υπέρ, 2 κατά) υπέρ της ένταξης της στη μαζική πια ομοσπονδία του χώρου την Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α.
Όλα τα παραπάνω οδήγησαν σταδιακά στην υλοποίηση του στόχου για μαζικοποίηση του συνδικαλιστικού κινήματος στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αφού μέσα από την Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α. εκφράζεται σήμερα το σύνολο σχεδόν των εργαζομένων στους Ο.Τ.Α. (98%), ανεξαρτήτως γνώσεων, προσόντων και ειδικότητας, με τις ελάχιστες εξαιρέσεις που για καθαρά εξωσυνδικαλιστικούς λόγους παραμένουν στην Π.Ο.Π. - Ο.Τ.Α. και την Ο.Μ.Ε. - Ο.Τ.Α. (πρώην Ο.Κ.Υ.Ε.).
Την δεκαετία του 1990 είναι έντονη η παρουσία της Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α. στα συνδικαλιστικά δρώμενα με αγωνιστικές παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων σημαντικότερες η πολυήμερη απεργία του 1990 (περίοδος Οικουμενικής Κυβέρνησης) και τη μηνιαία απεργία την άνοιξη του 1992.
Η νέα μάλιστα διάρθρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Καποδιστριακοί Δήμοι) σε καμία περίπτωση έξω από προσωπικές ιδιοτέλειες, δε δικαιολογεί την ύπαρξη αυτών των αδύναμων οργανώσεων.
Σήμερα πρέπει να πούμε ότι η Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α. έχει ως μέλη της 198 πρωτοβάθμια σωματεία, φυσικά μέλη που ξεπερνούν τις 50.000 και είναι μέλος της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Διαθέτει ιδιόκτητα γραφεία τριών ορόφων στην Πλατεία Καραϊσκάκη (Καρόλου 24) εμβαδού περίπου 450 τ.μ. συμπεριλαμβανομένης και μεγάλης αίθουσας συσκέψεων - συγκεντρώσεων πλήρως εξοπλισμένη.