Ν.ΛΑΜΠΡΑΚΑΚΗΣ: Βέβαια έχουμε το θλιβερό προνόμιο να μένουμε τελευταίοι και να μην μας ακούνε, μολονότι πιστεύουμε ότι και εμείς λέμε ενδιαφέροντα πράγματα. Κυρίες και κύριοι, είναι γεγονός ότι η Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ που μέσα από τα συμπεράσματά της φιλοδοξεί να συμβάλει στην γενικότερη προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων της Αυτοδιοίκησης, γίνεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη, αλλά και επίκαιρη θα έλεγε κανείς, χρονική περίοδο.

Κρίσιμη και επίκαιρη, γιατί βρισκόμαστε μπροστά στην εξέλιξη πολιτικών επιλογών, για την ολοκλήρωση της αποκεντρωμένης δομής και λειτουργίας του κράτους. Όλες αυτές οι εξελίξεις που ζούμε τα τελευταία χρόνια στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, είναι αποτέλεσμα, των ιστορικά δικαιωμένων αγώνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αγώνων που στόχευαν στην δημιουργία ενός κράτους, όπου η κεντρική Κυβέρνηση θα έχει τις βασικές επιτελικές εξουσίες, ενώ τα όργανα της Αυτοδιοίκησης θα μπορούν να ασκούν όλες τις υπόλοιπες αρμοδιότητες, που αφορούν σε Περιφερειακό, Νομαρχιακό και Τοπικό επίπεδο.

Από τα μέσα της δεκαετίας του '70, άρχισε να διατυπώνεται μια εφικτή πρόταση, για την αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που συνοψίζονταν στο τρίπτυχο, Αποκέντρωση - Περιφερειακή Ανάπτυξη - Λαϊκή συμμετοχή και έθεσε το όραμα για ένα κράτος σύγχρονο, ευέλικτο και αποτελεσματικό και μια Αυτοδιοίκηση αυτοδύναμη, αυτοτελή και ανεξάρτητη από την κεντρική εξουσία.

Μια πρόταση, που αντιπαρέρχεται στο συγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης, την Αποκέντρωση και τη διαφάνεια, τον αυταρχικό κεντρικό σχεδιασμό της ανάπτυξης, τον δημοκρατικό προγραμματισμό, στην οικονομική εξάρτηση των ΟΤΑ, την οικονομική αυτοτέλειά τους, στην απάθεια, στην αδράνεια και στον εφησυχασμό, τον ενεργό και ενημερωμένο πολίτη.

Η παρέμβαση ενός προοδευτικού μαχητικού και διεκδικητικού κινήματος της Αυτοδιοίκησης μέσα σε ώριμες πια πολιτικές συνθήκες, διαμόρφωσαν προϋποθέσεις σταδιακής υλοποίησης όλων αυτών των στόχων, που μας έχουν οδηγήσει στη σημερινή μορφή οργάνωσης και λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης.

Σ' αυτή τη σημερινή μορφή είναι κοινά αποδεκτός, ο κρίσιμος ρόλος του ανθρώπινου δυναμικού και τούτο, όχι μόνο γιατί το προϊόν των ΟΤΑ στο μεγαλύτερο βαθμό είναι υπηρεσίες που στηρίζονται κύρια στο στελεχιακό και άλλο δυναμικό, αλλά και τον ειδικότερο και επίκαιρο λόγο της γρήγορης εξέλιξης των ΟΤΑ και της ενεργοποίησής τους σε νέες αρμοδιότητες και αντικείμενα κυρίως αναπτυξιακού χαρακτήρα.

Όμως το προσωπικό των ΟΤΑ, όπως αυτό φαίνεται μέσα και από τα υπάρχοντα απογραφικά στοιχεία, στη σημερινή του σύνθεση, δεν μπορεί να καλύψει στο σύνολό τους αυτές τις ανάγκες και να υποστηρίξει αποτελεσματικά αυτή την γρήγορη εξέλιξη των ΟΤΑ, με αποτέλεσμα σε ορισμένες περιπτώσεις, στην πράξη αυτή η εξέλιξη, να βασίζεται σε φορείς εκτός ΟΤΑ.

Τούτο κυρίως οφείλεται στο γεγονός, ότι ο αγώνας της Αυτοδιοίκησης για την απόκτηση των νέων αρμοδιοτήτων και λειτουργιών, δεν συνοδεύτηκε από παράλληλη και αντίστοιχη προσπάθεια στελέχωσης των υπηρεσιών της. Η έλλειψη εξειδικευμένων στελεχών, αποτελεί και σήμερα ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα στο τομέα του ανθρώπινου δυναμικού και εντοπίζεται στον πολύ μικρό αριθμό επιστημονικού προσωπικού και τον χαμηλό βαθμό εξειδίκευσης και κατάρτισης των μεσαίων στελεχών Β΄βάθμιας και Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Τα παραπάνω προβλήματα, σχετίζονται τόσο με τα υπάρχοντα οργανογράμματα των ΟΤΑ, όσο και με τον τρόπο και τις διαδικασίες πρόσληψης προσωπικού και επομένως στελέχωση των υπηρεσιών τους. Οι ελλείψεις αυτές, παρά την αλματώδη αύξηση του προσωπικού των ΟΤΑ την τελευταία 15ετία, παρουσιάζονται σχεδόν στα ίδια επίπεδα, χωρίς ουσιώδεις αλλαγές στην σύνθεσή τους, όπως αυτό φαίνεται από κάποια στοιχεία.

Το '85, επί 15.000 εργαζομένων είχαμε 4,6% ανωτάτης εκπαίδευσης προσωπικό και το '96 είχαμε 6,2%. Καταλαβαίνετε πόσο ελάχιστη είναι αυτή η αύξηση. Για την παραπάνω εικόνα υπάρχουν ευθύνες, τόσο στην Κεντρική Διοίκηση, όσο και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφού και οι δυο είχαν συναποδεχθεί, μέχρι πριν από λίγο τουλάχιστον, τις διαδικασίες πρόσληψης χωρίς αξιολόγηση και αξιοκρατία, αλλά με κριτήρια υποκειμενικά και πελατειακού χαρακτήρα.

Για να υπάρξει μια αλλαγή αναθεώρησης στα ζητήματα αυτά, χρειάζονται ορισμένες αλληλεξαρτούμενες προϋποθέσεις όπως, πολιτική βούληση από τους αιρετούς, εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου του τομέα διοίκησης του προσωπικού των ΟΤΑ, επένδυση σε έργο επιμόρφωσης, τόσο για το προσωπικό, όσο και για τους αιρετούς.

Όμως πέρα απ' όλα αυτά, υπάρχουν σήμερα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ιδιαίτερα κεντρικά πολιτικά ζητήματα, για τα οποία πρέπει να τοποθετηθεί, επιβεβαιώνοντας τους στόχους της. Εξακολουθεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση να διατηρεί τον κοινωνικό της χαρακτήρα, κάτι που ιδιαίτερα την διέκρινε στις διεκδικήσεις και την όλη πορεία της, ή επιθυμεί να αποτελέσει το ενδιάμεσο στάδιο στη μεταφορά αυτών των αρμοδιοτήτων, από την Κεντρική Διοίκηση στους ιδιώτες;

Είναι άραγε κοινωνικού χαρακτήρα οι υπηρεσίες, εμπορεύσιμο προϊόν, ή είναι υπηρεσίες που έχει υποχρέωση να προσφέρει η Τοπική Αυτοδιοίκηση με το μικρότερο δυνατό κόστος και στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό βελτιωμένες;

Μπορεί κανείς να αποδεχθεί, ότι η εκχώρηση αρμοδιοτήτων από το κράτος στη Τοπική Αυτοδιοίκηση, έγινε για να παίξει η Τοπική Αυτοδιοίκηση τον ρόλο του διεκπεραιωτή προς τους ιδιώτες, ή αντίθετα, για να διαχειριστεί αυτή η ίδια, ως έχει δικαίωμα, όλες τις τοπικές υποθέσεις;

Πιστεύω, ότι ο κοινωνικός χαρακτήρας είναι αυτό που πρέπει να χαρακτηρίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ένα θεσμό βαθιά λαϊκό και δημοκρατικό. Γι' αυτό φαινόμενα και αντιλήψεις που εμφανίζονται τελευταία, βάζουν ένα βαθιά πολιτικό και ιδεολογικό ζήτημα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στο οποίο πρέπει να υπάρξει απάντηση, μέσα από τα κορυφαία συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης, αφού προϋπάρξει διάλογος με την ίδια τη κοινωνία, κάτι που κύρια πρέπει να χαρακτηρίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση. ΄Έτσι να επιβεβαιωθεί αυτός ο συμμετοχικός χαρακτήρας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αυτές οι απόψεις βέβαια, δεν αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων των ΟΤΑ, όπως αυτές έχουν προσδιοριστεί και από τον 1416/84. Οι ίδιοι Δήμοι όμως έκαναν κακή χρήση αυτής της δυνατότητας, με αποτέλεσμα, αντί να χρησιμοποιήσουν το θεσμό αυτό των δημοτικών επιχειρήσεων, για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε τομείς που προσφέρονταν για τούτο και που θα συνέβαλαν στην τοπική ανάπτυξη, κάτι που θα απέφερε και οικονομικά αποτελέσματα προς όφελος των πολιτών, κατέληξαν στη δημιουργία προβληματικών δημοτικών επιχειρήσεων, των οποίων τις ζημιές καλούνται να καλύψουν οι προϋπολογισμοί των Δήμων, δηλαδή οι δημότες.

Και έτσι βλέπουμε σήμερα το φαινόμενο μετά τον Καποδίστρια, πέρα από τους χίλιους Δήμους να έχουμε και πέντε χιλιάδες δημοτικές επιχειρήσεις, πολυδιάσπαση πάλι της διοικητικής ιεραρχίας στο χώρο της Αυτοδιοίκησης.

Εμείς λοιπόν στηρίζουμε και τέτοιους θεσμούς, όχι όμως ως μέσον διεκπεραίωσης των καθημερινών αναγκών και λειτουργιών των Δήμων, αλλά ως μοχλό αναπτυξιακής παρέμβασης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με παράλληλη διασφάλιση της διαφάνειας, σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας του, την ύπαρξη εκσυγχρονιστικών οργανωτικών σχημάτων και την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου του Νόμου 2190, σε ότι αφορά τις προσλήψεις προσωπικού.

Κυρίες και κύριοι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στο διευρυμένο ρόλο της και τις προοπτικές της, πρέπει να διασφαλίσει ορισμένες για τούτο προϋποθέσεις, που εμπεριέχονται κύρια, στη διοικητική και οικονομική αυτοδυναμία και αυτοτέλεια.

Αυτοτέλεια όμως, που θα φέρει και την Τοπική Αυτοδιοίκηση μπροστά στις ευθύνες της, για χρηστή διοίκηση και διαχείριση και δεν θα της δημιουργεί κανένα προβληματισμό, ή επιφύλαξη, ακόμα και ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών.

Αρκεί να υπάρχει ένα νέο πλαίσιο δημοσιονομικής λειτουργίας, απλό και αντιγραφειοκρατικό και όχι ακόμα βέβαια εκείνο της δεκαετίας του '50.
Κυρίες και κύριοι, ζούμε σε μια περίοδο, όπου η γενικότερη κρίση της κοινωνίας έχει επηρεάσει και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και η υποκατάσταση της ιδεολογίας μέσα από μια σωστή διαχείριση, πάει να περάσει σαν το ζητούμενο σήμερα. Όμως η Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να ενταχθεί σ' αυτές τις λογικές και να αποκοπεί από το όραμά της.

Ο πολίτης που έχει δυστυχώς επιλέξει το δρόμο του εφησυχασμού και της παθητικότητας και είναι απών από τους κοινωνικούς αγώνες, πρέπει να επανέλθει στην ενεργό δράση. Απαιτείται ενεργοποίηση και ανασύνταξη του κινήματος της Αυτοδιοίκησης, που έχει μεγάλη δυναμική και δεν αποτελεί απλά ένα Κίνημα που ενδιαφέρεται και παλεύει να πολιτικοποιθεί τώρα, αλλά έχει σημαντικές λειτουργίες και πολιτικές εξουσίες σε τοπικό επίπεδο.

Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι τεράστιες δυνατότητες που έχει το Κίνημα της Αυτοδιοίκησης, καθώς και οι γενικότερες προοπτικές της Αυτοδιοίκησης στη σύγχρονη εποχή, που σηματοδοτούνται από τους κανόνες των λαών της ηπείρου μας, για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, δημιουργούν ξεχωριστές υποχρεώσεις και ευθύνες, για τους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης, για όλους όσους ανήκουν στο ευρύτερο δημοκρατικό κίνημα, προς δυο κατευθύνσεις.

Από την μια μεριά υποχρεώνουν τα στελέχη του κινήματος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να προστατεύσουν ότι μέχρι σήμερα με αγώνες και θυσίες έχει κατακτηθεί και από την άλλη, επιβάλουν μια διαρκή πάλη, για την παραπέρα προώθηση των νέων θεσμών του κινήματος.

Κυρίες και κύριοι, οι εργαζόμενοι στη Τοπική Αυτοδιοίκηση, ζουν μαζί με τους αιρετούς, όλες τις θεσμικές παρεμβάσεις και αλλαγές, που έγιναν και συνεχίζονται να γίνονται στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Έχουν στηρίξει τέτοιες αλλαγές και επιλογές, παρά το ότι υπήρχαν και αρνητικές συνέπειες για τους ίδιους τους εργαζόμενους και τούτο γιατί, υπέρτατο για τους εργαζόμενους συμφέρον, είναι το συμφέρον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κατ' επέκταση το συμφέρον του Έλληνα πολίτη και όχι το δικό τους στενά, όπως λέγεται συντεχνιακό και κλαδικό συμφέρον.

Έτσι στήριξαν με όλες τους τις δυνάμεις, την μεγάλη θεσμική αλλαγή που έγινε με το σχέδιο Καποδίστριας, παρά το γεγονός ότι η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της απέναντι σε αυτούς και τα προβλήματα που υπάρχουν.

Πρέπει όμως να τονίσουμε, ότι δική μας διαπίστωση είναι, ότι οι Καποδιστριακοί Δήμοι αντιμετωπίζουν προβλήματα, προβλήματα που οφείλονται στην μη υλοποίηση όλων αυτών, για τα οποία υπήρξαν δεσμεύσεις από την μεριά της Κυβέρνησης.

Το ΠΑΣΟΚ ως πολιτικός φορέας της Κυβέρνησης που αυτή τη στιγμή κυβερνάει τη χώρα, πιστεύουμε ότι έχει υποχρέωση να μη σταθεί αδιάφορο απέναντι σε όλα αυτά τα προβλήματα, προβλήματα που έχουν να κάνουν όπως είπα και με τους ίδιους τους εργαζόμενους.

Γι' αυτό καλούμε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα να στηρίξει αυτές τις θέσεις του Συνδικαλιστικού Κινήματος. Τελειώνοντας, θέλω να ευχαριστήσω εκ μέρους της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΟΕ ΟΤΑ για την πρόσκληση αυτή και τη σημερινή μας τοποθέτηση και να ευχηθώ κάθε επιτυχία στη Συνδιάσκεψη αυτή. Ευχαριστώ πολύ.