Αθήνα, 19 Μαΐου 2005

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ (Ε.Υ.Α.Ε.) ΣΤΟΥΣ Ο.Τ.Α. 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ;

Σε όλους τους Ο.Τ.Α. οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να επιλέγουν εκπροσώπους µε ειδική αρμοδιότητα σε θέματα της Ασφάλειας και της Υγιεινής.
Έργο των Επιτροπών Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (Ε.Υ.Α.Ε.) είναι η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων ενώ τα μέλη τους εκλέγονται για διάστημα δύο (2) ετών.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ;

Οι κίνδυνοι για τους εργαζόμενους των Ο.Τ.Α. είναι πολλοί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τους κινδύνους αυτούς. Τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες πρέπει να μειωθούν δραστικά. Ο ρόλος των εργαζομένων στη διαδικασία πρόληψης είναι αναντικατάστατος. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην προστασία τους από τους επαγγελματικούς κινδύνους. Η προστασία της υγείας και η ασφάλεια τους στην εργασία πρέπει να είναι από τα μη διαπραγματεύσιμα στοιχεία στις εργασιακές σχέσεις. Η νομοθεσία δίδει το δικαίωμα συγκρότησης επιτροπών για τη συμμετοχή των εργαζομένων στις διαδικασίες πρόληψης.

ΠΟΙΟΙ ΝΟΜΟΙ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΥΝ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ Ε.Υ.Α.Ε. ΣΤΟΥΣ Ο.Τ.Α.;

•  Ο Νόμος 1568/1985 με τίτλο «Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων» (Φ.Ε.Κ. 177/Α/85)
•  Η Υπουργική Απόφαση 88555/3293/1988 με τίτλο "Yγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού του Δηµοσίου, των N.Π.Δ.Δ. και των O.T.A." (ΦEK 721/B/88)
•  Το Προεδρικό Διάταγμα 17/1996 με τίτλο «Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ» (Φ.Ε.Κ. 11/Α/96)
ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ Ε.Υ.Α.Ε.;
(Αρθρο 2 του Ν. 1568/1985 και Αρθρο 3 του Π.Δ. 17 / 1996)

Ο αριθμός των μελών των Ε.Υ.Α.Ε. εξαρτάται από τον αριθμό των εργαζομένων στον κάθε Ο.Τ.Α. Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε τον αριθμό των μελών Ε.Υ.Α.Ε. ανάλογα με το μέγεθος του προσωπικού των Ο.Τ.Α.

ΠΩΣ ΕΚΛΕΓΟΝΤΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ Ε.Υ.Α.Ε.;
(Αρθρο 3 του Ν. 1568/1985, και Αρθρο 3 του Π.Δ. 17/1996 )

Οι εργαζόμενοι εκλέγουν τα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο τους για την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας σε Γενική Συνέλευση, που συγκαλείται για τον σκοπό αυτό κάθε δύο χρόνια, με άμεση και μυστική ψηφοφορία.
Η συνέλευση είναι σε απαρτία όταν παρίσταται τουλάχιστον το µισό των εργαζομένων του Ο.Τ.Α. Εάν δεν υπάρξει απαρτία, τότε αρ­κεί το ένα τρίτο (1/3) των εργαζομένων στην επόμενη συνέλευση. Σημειώνεται ότι στη Γενική Συνέλευση απαγορεύεται να παρίστανται και να ψηφίζουν πρό­σωπα που δεν είναι εργαζόμενοι του Ο.Τ.Α.
Η πρώτη Γενική Συνέλευση συγκαλείται από το ένα εικοστό (1/20) τουλάχι­στον των εργαζομένων και την Προεδρία της αναλαμβάνουν οι τρεις πρώτοι που υπογράφουν την πρόσκληση. Στη συνέχεια, κάθε Γενική Συνέλευση για ε­κλογές συγκαλείται και προεδρεύετε από τον αντιπρόσωπο ή τα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε.

Δικαίωμα ψήφου και δικαίωμα εκλογής για αντιπρόσωπος ή μέλος της Ε.Υ.Α.Ε. έχει ο κάθε εργαζόμενος. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής:

Οι υποψήφιοι για την Ε.Υ.Α.Ε. αναγράφονται σε ενιαίο ψηφοδέλτιο με αλφα­βητική σειρά. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα να ψηφίσει τόσους υποψηφίους, όσος ο αριθμός των μελών της Ε.Υ.Α.Ε. Εκλέγονται οι υ­ποψήφιοι που συγκεντρώνουν τις περισσότερες ψήφους, ενώ σε περίπτωση ι­σοψηφίας ακολουθεί κλήρωση. Οι αμέσως επόμενοι σε αριθμό ψήφων αναδει­κνύονται αναπληρωματικά μέλη.

Τα προηγούμενα εφαρμόζονται και για την εκλογή αντιπροσώπου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας.

Οι εκλογές διεξάγονται από τριμελή Εφορευτική Επιτροπή που εκλέγεται α­πό τη Γενική Συνέλευση των εργαζομένων. Ο Πρόεδρος της Εφορευτικής Επιτροπής εκλέγεται από τα μέλη της. Η Εφορευτική Επιτροπή φροντίζει για τη διεξαγωγή των εκλογών, καταμετρά τις ψήφους και ανακηρύσσει τους επιτυ­χόντες. Επίσης τηρεί πρακτικά για τις εκλογές και γνωστοποιεί το αποτέλεσμα στους εργαζόμενους, στον εργοδότη και το σωματείο ή τα σωματεία του Ο.Τ.Α.

Αίτηση για ακύρωση της απόφασης Γενικής Συνέλευσης για εκλογές ασκείται στο Ειρηνοδικείο της περιφέρειας που βρίσκεται ο Ο.Τ.Α. από το ένα πέ­μπτο (1/5) του αριθμού των εργαζομένων, καθώς και από όποιον έχει έννομο συμφέρον, μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δέκα (10) εργάσιμων ημερών από τη λήξη της γενικής συνέλευσης.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ Ε.Υ.Α.Ε.;
(Αρθρο 2 του Ν. 1568/1985)

Η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο αντιπρόσωπος είναι όργανο συμβουλευτικό και έχει τις εξής αρµοδιότητες:

•  Μελετά τις συνθήκες εργασίας στον Ο.Τ.Α. και προτείνει μέτρα για τη βελτίωση τόσο αυτών όσο και του περιβάλλοντος εργασίας.
•  Παρακολουθεί την τήρηση των µέτρων υγείας και ασφάλειας και συµβάλλει στην εφαρµογή τους από τους εργαζόµενους.
•  Σε περιπτώσεις σοβαρών εργατικών ατυχηµάτων ή σχετικών συµβάντων προτείνει τα κατάλληλα µέτρα για την αποτροπή επανάληψής τους.
•  Επισηµαίνει τον επαγγελµατικό κίνδυνο στους χώρους ή τις θέσεις εργασίας και προτείνει µέτρα για την αντιµετώπισή του, συµµετέχοντας έτσι στη διαµόρφωση της πολιτικής του Ο.Τ.Α. για την πρόληψη του επαγγελµατικού κινδύνου.
•  Ενηµερώνεται από τη διοίκηση του Ο.Τ.Α. για τα στοιχεία των εργατικών ατυχηµάτων και των επαγγελµατικών ασθενειών που συµβαίνουν σ' αυτή.
•  Ενηµερώνεται για την εισαγωγή στον Ο.Τ.Α. νέων παραγωγικών διαδικασιών, µηχανηµάτων, εργαλείων και υλικών ή για τη λειτουργία νέων εγκαταστάσεων και για το κατά πόσο επηρεάζει τις συνθήκες υγείας και ασφάλειας των εργαζοµένων.
•  Σε περίπτωση άµεσου και σοβαρού κινδύνου καλεί τον εργοδότη να λάβει τα ενδεικνυόµενα µέτρα, χωρίς να αποκλείεται η διακοπή λειτουργίας µηχανήµατος, εγκατάστασης ή παραγωγικής διαδικασίας.
•  Μπορεί να ζητά τη συνδροµή εµπειρογνωµόνων για θέµατα ασφάλειας της εργασίας, µετά από σύµφωνη γνώµη του εργοδότη.

Επίσης η Ε.Υ.Α.Ε.:

•  Συµµετέχει στην κατάρτιση του Κανονισµού Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας.
•  Συνεργάζεται µε τον Τεχνικό Ασφάλειας και το Γιατρό Εργασίας πραγµατοποιώντας κοινούς ελέγχους στους χώρους εργασίας.
•  Συµµετέχει στις διαδικασίες εκτίµησης του επαγγελµατικού κινδύνου και ενηµερώνει τους υπόλοιπους εργαζόµενους για τα αποτελέσµατά της. 

ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ Ε.Υ.Α.Ε., ΕΡΓΟΔΟΤΗ, ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ;
(Αρθρο 2 του Ν. 1568/1985)

Κάθε τρεις (3) μήνες η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο αντιπρόσωπος των εργαζομένων συνεδριάζει με τον εργοδότη ή τον εκπρόσωπο του, για τη διευθέτηση των θεμάτων που ανακύπτουν. Οι συνεδριάσεις γίνονται μέσα στο πρώτο δεκαήμερο κάθε τριμήνου, σε ημέρα και ώρα που ορίζεται από κοινού.
Στις κοινές συνεδριάσεις μετέχουν ο Τεχνικός Ασφάλειας και ο Γιατρός Ερ­γασίας του Ο.Τ.Α.
Τα θέματα που θα συζητηθούν κατά την κοινή συνεδρίαση καθορίζονται από την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο και γνωστοποιούνται στον εργοδότη τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες νωρίτερα.
Επίσης ο εργοδότης γνωστοποιεί στην Ε.Υ.Α.Ε. ή στον αντιπρόσωπο τα θέ­ματα που επιθυμεί να συζητηθούν στην κοινή συνεδρίαση τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες νωρίτερα.
Οι ανωτέρω γνωστοποιήσεις απευθύνονται επίσης, μέσα στις ίδιες προθε­σμίες, και προς τον Τεχνικό Ασφάλειας και τον Γιατρό Εργασίας του Ο.Τ.Α.
Τέλος στις συνεδριάσεις αυτές συντάσσονται πρακτικά εις διπλούν και κρα­τούνται το ένα αντίτυπο από τον εργοδότη και το άλλο από την Επιτροπή ή τον αντιπρόσωπο. 

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ;

Ο εργοδότης, εκτός των άλλων υποχρεώσεων του για την εξασφάλιση της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζομένων από τους κινδύνους της εργασίας, οφείλει ν α διευκολύνει την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο των εργαζομένων στην άσκηση των καθηκόντων τους, να τους ενημερώνει και να τους παρέχει κάθε στοιχείο που αφορά τον Ο.Τ.Α. και είναι σχετικό με το έργο τους (Αρθρο 2 του Ν. 1568/1985).

Αναλυτικότερα ο εργοδότης έχει υποχρέωση για:  

•  Διαβούλευση με την Ε.Υ.Α.Ε.
•  Πληροφόρηση της Ε.Υ.Α.Ε.
•  Επιμόρφωση των μελών της Ε.Υ.Α.Ε.
•  Επαρκή απαλλαγή από την εργασία των μελών της Ε.Υ.Α.Ε.  

1. Διαβούλευση με την Ε.Υ.Α.Ε. (Αρθρο 10 του Π.Δ. 17/1996)

Οι εργοδότες πρέπει να ζητούν τη γνώμη των εργαζομένων και των εκπροσώ­πων τους και να διευκολύνουν τη συμμετοχή τους στα πλαίσια όλων των ζητη­μάτων που άπτονται της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία. Αυτό συ­νεπάγεται:
•  Διαβούλευση με τους εργαζόμενους.
•  Δικαίωμα των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους να υποβάλλουν προτάσεις.
•  Ισόρροπη συμμετοχή σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ή και την πρα­κτική.
Η ισόρροπη συμμετοχή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ή πρακτική και η έκφραση της γνώμης και η υποβολή προτάσεων εκ μέρους των εργαζομένων εκ των προτέρων και εγκαίρως αφορά:
•  Κάθε ενέργεια η οποία μπορεί να έχει ουσιαστικές επιπτώσεις στην ασφά­λεια και την υγεία.
•  Τον καθορισμό των εργαζομένων μέσα στον Ο.Τ.Α. ή ατόμων εκτός αυτού ή και της ΕΞΥΠΠ που αναλαμβάνουν τα καθήκοντα του Τεχνικού Ασφάλειας ή του Γιατρού Εργασίας, όπως επίσης και των δραστηριοτήτων τους.
•  Τον καθορισμό των εργαζομένων που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων από τους εργαζόμενους.
•  Την ενδεχόμενη προσφυγή του Ο.Τ.Α. σε ΕΞΥΠΠ.
•  Την κατάρτιση του Κανονισμού Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας.
•  Το σχεδιασμό και την οργάνωση της εκπαίδευσης των εργαζομένων του Ο.Τ.Α. σε θέματα Υγείας και Ασφάλειας.
•  Την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση του εργασιακού και του ευρύτερου περιβάλλοντος.

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν προτά­σεις και να ζητούν από τον εργοδότη να λάβει τα αναγκαία μέτρα έτσι ώστε ν' αντιμετωπίζεται οποιοσδήποτε κίνδυνος για τους εργαζόμενους ή και να εξα­λειφθούν οι πηγές του κινδύνου.

2. Ενημέρωση της Ε.Υ.Α.Ε. (Αρθρο 11 του Π.Δ. 17/1996)

Μέσα στις υποχρεώσεις του εργοδότη είναι και η ενημέρωση των μελών της Ε.Υ.Α.Ε. για κάθε στοιχείο του Ο.Τ.Α. που αφορά την υγεία και την ασφά­λεια των εργαζομένων. Επίσης φροντίζει ώστε οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσω­ποι τους στον Ο.Τ.Α. να λαμβάνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες ό­σον αφορά :

•  Τη νομοθεσία που ισχύει σχετικά με την υγιεινή και την ασφάλεια της ερ­γασίας και για τον τρόπο εφαρμογής της από τον Ο.Τ.Α.
•  Τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και τα μέτρα και τις δραστηριότητες προστασίας και πρόληψης που λαμβάνονται για τον Ο.Τ.Α. ή ακόμη και για κάθε είδος θέσης εργασίας ή καθήκοντος.
•  Τους εργαζόμενους οι οποίοι έχουν οριστεί υπεύθυνοι για τις πρώτες βοή­θειες και την πυρασφάλεια. 

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων πρέπει να έχουν πρόσβαση:

•  Στη γραπτή εκτίμηση των κινδύνων και των μέτρων προστασίας.
•  Στον κατάλογο και στο ειδικό βιβλίο των εργατικών ατυχημάτων (Αρθρο 8 του Π.Δ.17/1996)
•  Στις πληροφορίες για την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας που προέρ­χονται τόσο από τις δραστηριότητες προστασίας και πρόληψης, όσο και από σχετικούς ελέγχους που διενεργούνται από τις αρμόδιες Επιθεωρή­σεις Εργασίας. 

3. Επιμόρφωση των μελών της Ε.Υ.Α.Ε. (Αρθρο 13 του Ν. 1568/1985 και Αρθρα 12 και 6 του Π.Δ. 17/1996)

Oι εκπρόσωποι των εργαζοµένων, δικαιούνται να λαµβάνουν την κατάλληλη εκπαίδευση.

Η έγκριση για την εκτέλεση των προγραμμάτων επιμόρφωσης των μελών των Ε.Υ.Α.Ε. και των αντιπρο­σώπων από τα αρμόδια Υπουργεία ή Εκπαιδευτικούς ή άλλους Δημόσιους Ορ­γανισμούς γίνεται με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και του κατά περί­πτωση αρμόδιου Υπουργού, μετά από τη γνώμη του Συμβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (Σ.Υ.Α.Ε.).

Με όμοιες αποφάσεις ρυθμίζονται η οργάνωση, η λειτουργία, το είδος και η διάρκεια των εν λόγω προγραμμάτων, η διδακτέα ύλη, τα προσόντα των διδασκόντων και των εκπαιδευομένων, τα πιστοποιητικά που χορηγούνται και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.

Οι δαπάνες εκτέλεσης των πιο πάνω εκπαιδευτικών προγραμμάτων δεν βαρύνουν τους εργαζομένους.

Ο χρόνος αποχής από την εργασία των εργαζομένων για την παρακολούθηση των προγραμμάτων αυτών θεωρείται χρόνος εργασίας για κάθε συνέπεια από τη σχέση εργασίας και για την αμοιβή τους και δεν μπορεί να συμψηφιστεί με την κανονική ετήσια άδεια τους.

4. Επαρκής απαλλαγή από την εργασία των μελών Ε.Υ.Α.Ε. (Αρθρο 7 του Π.Δ. 17/1996)

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων πρέπει να έχουν στη διάθεση τους από τον εργοδότη επαρκή απαλλαγή από την εργασία χωρίς απώλεια αποδοχών, καθώς και τα αναγκαία μέσα για να μπορέσουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

Ο χρόνος αυτός απαλλαγής από την εργασία, συνολικά για όλους τους εκπρο­σώπους των εργαζομένων, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από το ένα τρίτο (1/3) του ελάχιστου χρόνου απασχόλησης του Τεχνικού Ασφάλειας. Σημειώνεται ότι στο χρόνο αυτόν δεν προσμετράτε ο χρόνος των συνεδριάσεων της Ε.Υ.Α.Ε.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Ε.Υ.Α.Ε. ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ
ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
(Αρθρο 10, παρ. 5 & 6 του Π.Δ. 17/1996)

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων έ χουν το δικαίωμα να απευθύνονται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, εάν κρίνουν ότι τα ληφθέντα μέτρα και τα διατιθέμενα από τον εργοδότη μέσα δεν αρκούν για να εξασφαλισθεί η ασφάλεια και η υγεία κατά την εργασία.

Επίσης κατά τους ελέγχους που διεξάγει η αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων μπορούν να παρίστανται και να διατυπώνουν τις παρατηρήσεις τους.

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ Ε.Υ.Α.Ε.;
(Αρθρο 3, παρ. 9 του Ν. 1568/1985 και Αρθρο 10, παρ. 4 του Π. Δ. 17/1996)

Οι εργαζόμενοι ή οι εκπρόσωποι τους δεν πρέπει να υφίστανται δυσμενείς επιπτώσεις για τις δραστηριότητες τους σε θέματα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας.

Συγκεκριμένα τα μέλη της Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας προστατεύο­νται από το Αρθρο 14 του Ν. 1264/1982.

Οι οδηγίες για τις Επιτροπές Υγιεινής και Ασφάλειας των Εργαζομένων στους Ο.Τ.Α. έχουν συνταχθεί από την Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε. στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης για το πρόγραμμα Υγιεινής και Ασφάλειας των Εργαζομένων στους Ο.Τ.Α. (Υπουργείο Εσωτερικών, Κ.Ε.Δ.Κ.Ε. και Π.Ο.Ε. – Ο.Τ.Α.)

Από την Γραμματεία

Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας

της Π.Ο.Ε. – Ο.Τ.Α.