ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Αθήνα, 9 Νοεμβρίου 2004 Αρ. Πρωτ.: 1089

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ Π.Ο.Ε. – Ο.Τ.Α.
ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
“ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ: ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ”

Ένα εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα, που αντί να επιλύεται οξύνεται με την πάροδο του χρόνου, αποτελεί η ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Οι επιπτώσεις του στη Δημόσια Υγεία, ειδικά στους εργαζόμενους των Ο.Τ.Α. που απασχολούνται στον τομέα της καθαριότητας και στο περιβάλλον είναι μεγάλες. Μέσα από την ανάπτυξη ορισμένων παραμέτρων, η Π.Ο.Ε. – Ο.Τ.Α. αναδεικνύει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Στοχεύει δε, στην ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων, έτσι ώστε αυτοί να λάβουν άμεσα μέτρα για την πρόληψη και αποφυγή δυσάρεστων γεγονότων.

1. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ.
Από το 1964, οπότε εκδόθηκε η Υγειονομική Διάταξη για τη διαχείριση των απορριμμάτων, Ε1Β301/1964 μέχρι σήμερα, δηλ. σαράντα ολόκληρα χρόνια, το Ελληνικό κράτος δεν έχει ακόμη εκπονήσει τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων. Παρόλο που το 1997 εκδόθηκε επιτέλους η κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) για το νομικό πλαίσιο διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, επτά χρόνια αργότερα, το πλαίσιο αυτό παραμένει ανενεργό.
Κι αυτό είναι ένα θέμα για το οποίο υπεύθυνες είναι αποκλειστικά οι εκάστοτε Κυβερνήσεις, αλλά και οι βιομηχανίες ως βασικοί παραγωγοί των αποβλήτων αυτών.
Γι’ αυτό ίσως, το εκρηκτικό αυτό πρόβλημα παραμένει καλά κρυμμένο μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά δυστυχώς και του ενδιαφέροντος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία ενώ δέχεται αδιαμαρτύρητα τις επιθέσεις όλων για τη συνεχιζόμενη λειτουργία των ανεξέλεγκτων χωματερών της, και μάλιστα χωρίς να είναι αυτή η κυρίως υπεύθυνη αφού οι κυβερνητικές υπαναχωρήσεις δίνουν και παίρνουν, δεν θέτει προ των ευθυνών της την Κεντρική Διοίκηση για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος.
Το απαράδεκτο φαινόμενο της ανυπαρξίας των απαραίτητων εγκαταστάσεων, υποδομών και ελεγκτικού μηχανισμού δεν μπορεί να συνεχιστεί.

2. ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ).
Από τις αρχές του Απρίλη του 2004 οι περισσότερες νοσηλευτικές μονάδες (Νοσοκομεία, Κλινικές, Κτηνιατρεία και άλλες μονάδες ιατρικού ενδιαφέροντος) παρανομούν ασύστολα, αφού παραβιάζουν τη νομοθεσία για τη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων και ιδιαίτερα των «Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων». Το εξάμηνο που πέρασε από τη δημοσίευση της σχετικής Κ.Υ.Α., προκειμένου οι μονάδες αυτές να συμμορφωθούν με τις διατάξεις για την ενδονοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή διαχείριση, παρήλθε στις περισσότερες των περιπτώσεων άπρακτο.
Και έτσι εξακολουθούν να εμφανίζονται μολυσματικά στους κοινούς κάδους των οικιακών απορριμμάτων και στους χώρους διάθεσης χωρίς να συγκινείται κανείς απ’ τους υπεύθυνους (Κυβέρνηση, Διευθυντές ΠΕΣΥΠ και Νοσοκομείων, Κλινικάρχες).
Κι εδώ η Τοπική Αυτοδιοίκηση παρακολουθεί αμήχανα και ουδέτερα τα «τεκταινόμενα», παρόλο που πλήττουν βάναυσα (όπως έχει αποδειχθεί από πολλές επιδημιολογικές μελέτες στο εξωτερικό) την υγεία των πολιτών και ακόμη περισσότερο των εργαζομένων στην καθαριότητα
Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που στην Αττική τουλάχιστον λειτουργεί σύγχρονος πυρολυτικός αποτεφρωτήρας, ικανός να καταστρέψει όλα τα μολυσματικά απόβλητα της Αττικής και των όμορων Περιφερειών.
Γιατί αυτός ο τραγέλαφος; Η Ομοσπονδία μας, που επανειλημμένα πήρε πρωτοβουλίες για το θέμα αυτό, σ’ ένα μόνο συμπέρασμα μπορεί να καταλήξει. Ότι τα συμφέροντα των μεγάλων κλινικαρχών και αυτά που έχουν επενδυθεί στη λεγόμενη «αδρανοποίηση» (!), ένας εμπειρικός όρος, πέρα από την κατ’ ελάχιστο επιστημονική απαίτηση για την πλήρη αποστείρωση των αποβλήτων αυτών, είναι ισχυρότερα από το κοινωνικό συμφέρον, την προστασία της υγείας των πολιτών και των εργαζομένων στην καθαριότητα.

3. ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΕΣ ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ.
Δεν θα αναφερθούμε ξανά στις καταστροφικές επιπτώσεις τους. Αυτές είναι γνωστές σε όλους τους πολίτες, ενώ σε πρόσφατη, Πανεπιστημιακού επιπέδου έρευνα, αποδείχθηκε ότι οι διοξίνες που εκπέμπονται από αυτές, έχουν ήδη περάσει σε πτηνά και θηλαστικά μέσω της τροφικής αλυσίδας, και από αυτά περνούν σ’ εμάς τους ίδιους.
Αυτό που θέλουμε να καταγγείλουμε είναι η υποβάθμιση του προβλήματος. Ξαφνικά, οι 3.500 ανεξέλεγκτες χωματερές έγιναν 1.350, ως δια μαγείας. Λογαριάζουν, σαν τέτοιες μόνο τις καιγόμενες, αυτές δηλ. που η Πυροσβεστική Υπηρεσία κατέγραψε φέτος την Άνοιξη ως επικίνδυνες εστίες για μετάδοση πυρκαγιάς. Κι όμως υπάρχουν άλλες 2.150. Οι μισές από αυτές εξακολουθούν να λειτουργούν με σποραδική επικάλυψη και οι άλλες μισές έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους, σχολάζουσες μεν, ρυπαίνουσες δε.

4. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΩΝ – ΥΠΟΔΟΜΕΣ.
Η Ομοσπονδία μας παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή αλλά και ανησυχία το ζήτημα των Περιφερειακών σχεδιασμών που έχουν πλέον σε μεγάλο βαθμό ολοκληρωθεί, αλλά δυστυχώς ακόμη δεν υπάρχει υλοποίηση τους. Οι όποιες τοπικές κοινωνικές αντιδράσεις ωθούμενες τις περισσότερες φορές από τοπικά μικροσυμφέροντα για τις προβλεπόμενες χωροθετήσεις δεν αποτελούν επαρκή δικαιολογία για την τεράστια καθυστέρηση που παρατηρείται ως προς την κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών. Δεν ξεχνούμε, ειδικότερα π.χ. για την Αττική ότι:
- Ενώ το 1992 η μελέτη του εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. υποδείκνυε συγκεκριμένο χώρο για κάθε μια γεωγραφική ενότητα ο τότε Υφυπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., χωροθέτησε δύο θέσεις για κάθε ενότητα, μεταθέτοντας δηλ. την οριστική χωροθέτηση για το απώτερο μέλλον.
- Το ίδιο ακριβώς επανέλαβε και ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. για τις δύο ενότητες της Β-ΒΑ Αττικής και Ν-ΝΑ Αττικής, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο τη διαιώνιση πρακτικά της Δυτικής Αττικής (περιοχής Άνω Λιοσίων) ως μονίμου υποδοχέα των απορριμμάτων όλης της Αττικής με ότι αυτό συνεπαγόταν, όπως και έγινε.
- Το 2003 η Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. αντί να χωροθετήσει τις εγκαταστάσεις με βάση την εκπονηθείσα μελέτη της Β’ φάσης του Περιφερειακού Σχεδιασμού, προχώρησε σε μία περίεργη νομοθετική ρύθμιση, η οποία ούτε καν χωροθετούσε, αλλά ενέκρινε ως κατάλληλες τις θέσεις που υποδείκνυε στη μελέτη αλλάζοντας όμως τουλάχιστον για τη Δυτική Αττική τη σειρά κατάταξης έτσι ώστε να παραμείνουν και πάλι οι εγκαταστάσεις διάθεσης στην ίδια πρακτικά θέση.
- Αλλά και τώρα ακόμα, κυριολεκτικά στην ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ, χωρίς αυτή τη φορά να υπάρχει οποιοσδήποτε εναλλακτικός χώρος (τουλάχιστον, τις προηγούμενες φορές υπήρχε) αφού και το τελευταίο κύτταρο του Χ.Υ.Τ.Α. ΙΙ, σε λίγους μήνες εξαντλεί την όποια χωρητικότητα του, Κυβέρνηση και Περιφέρεια σφυρίζουν αδιάφορα, ο Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. απουσιάζει παντελώς από το πολιτικό προσκήνιο και η Τ.Ε.Δ.Κ.Ν.Α. εξαντλείται σε φιλολογικές συζητήσεις χωρίς αποτελέσματα.
- Μόλις τις τελευταίες μέρες, ύστερα από καθυστέρηση 14 μηνών, σύμφωνα, με ομολογία του Υπουργείου Εσωτερικών, προχώρησαν στην υπογραφή μιας παράνομης Προγραμματικής Σύμβασης, που εκπαραθυρώνει τον Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. από την κατασκευή του Χ.Υ.Τ.Α. ΙΙ Φυλής, καπελώνοντας μάλιστα και τις έμπειρες τεχνικές του Υπηρεσίες από ιδιώτη τεχνικό Υπέρ-Σύμβουλο.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Κατά τη γνώμη μας όχι ανικανότητα αλλά μια σταθερή διαχρονική πολιτική βούληση να φτάσει το πρόβλημα στα όρια της έκρηξης και να υπερβεί ώστε να εμφανιστούν σε συνθήκες «Κουρουπητού x 1000», ως σωτήρες οι πολυεθνικές και ντόπιοι μεγαλοεργολάβοι, να δώσουν τη δική τους «λύση» στο πρόβλημα: Την πλήρη ιδιωτικοποίηση, τα εξωφρενικά κόστη για τους δημότες αλλά υπερκέρδη για τους ίδιους, σε συνδυασμό όπως διαφαίνεται με την περιβαλλοντοκτόνα και καρκινογόνα καύση, χωρίς όμως να τους είναι αυτό το τελευταίο απαραίτητο, για την ώρα τουλάχιστον.
Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι αντί αυτά τα όργανα και οι αρμόδιοι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., Τ.Ε.Δ.Κ., Σύνδεσμοι Καθαριότητας των Ο.Τ.Α.) να αναδείξουν το πρόβλημα, στην πράξη φαίνεται, μέσω της απραξίας τους, να συμπλέουν με την κατεύθυνση αυτή.
Αν όμως έτσι λογαριάζουν, τότε λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο. Γιατί επανειλημμένα η Ομοσπονδία μας έχει διακηρύξει ότι θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά σε κάθε ενέργεια εκχώρησης της καθαριότητας ή κάποιου τμήματός της στους ιδιώτες.
Χειροπιαστό παράδειγμα η προαναφερθείσα προγραμματική σύμβαση που υπογράφτηκε πρόσφατα μεταξύ Υπουργείου Εσωτερικών, Περιφέρειας Αττικής και του Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. (με την πολιτική κάλυψη του Δ.Σ. της Τ.Ε.Δ.Κ.Ν.Α.) όπου για πρώτη φορά στην ιστορία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προωθείται ανοιχτά και συναινετικά από τους φορείς της Τ.Α. εκχώρηση κατοχυρωμένης αρμοδιότητας, αυτής της διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής.

5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ.
Αφήσαμε τελευταίο το θέμα αυτό, όχι γιατί είναι λιγότερο σπουδαίο των άλλων αλλά γιατί αποτελεί χειροπιαστό παράδειγμα της εμπλοκής του μεγάλου κεφαλαίου με τη βοήθεια των κανόνων της ελεύθερης αγοράς. Αυτό ούτε θέλει ούτε μπορεί να δώσει λύσεις σε κοινωνικά ζητήματα διαχειριζόμενο τις αντίστοιχες υποδομές.
Γνωρίζετε όλοι τη δημόσια αντίθεση και τις προειδοποιήσεις της Ομοσπονδίας ενάντια στη μεθόδευση της Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Σ.Ε.Β. να παγώσει η προσπάθεια του Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. και του Σ.Ο.Τ.Α. Μ.Θ. και άλλων φορέων της Τ.Α. για ένα Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών μελετημένο και να λειτουργεί υπό την ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Δυστυχώς στην προσπάθεια μας αυτή είχαμε αντίθετη τη Διοίκηση της Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., η οποία με την έγκριση της Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. προτίμησε να συμβιβαστεί και να τα «βρει» με το σύστημα των Ιδιωτών, στην πλειοψηφία τους Πολυεθνικές, αδειάζοντας τον Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. και τον Σ.Ο.Τ.Α. Μ.Θ.
Τι εισπράττουμε σήμερα, δύο χρόνια μετά από αυτές τις απαράδεκτες μεθοδεύσεις;
• Η «Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε.» που διαχειρίζεται το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (δηλ. Ανακύκλωσης) των συσκευασιών εισπράττει πολλά εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, μέσα από εισφορές των εταιριών που παράγουν διάφορα προϊόντα.
Τις εισφορές όμως αυτές στην πραγματικότητα τις πληρώνει ο Ελληνικός λαός, αφού έχουν ήδη μετακυλισθεί ή μετακυλίονται στις τιμές των προϊόντων.
Μέχρι σήμερα καμία νέα υποδομή δεν έχει χρηματοδοτηθεί ή κατασκευαστεί από την Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε.
• Οι Δήμοι, οι Σύνδεσμοι Ο.Τ.Α. και οι άλλοι φορείς διαχείρισης αδυνατούν ή δεν θέλουν να συνεργαστούν με το σύστημα, από την Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε. Ακόμη και η ίδια η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε. που έκανε τα πάντα να αποκλειστεί το σύστημα της Τ.Α. ήταν απρόθυμη στη συνέχεια να συμμετάσχει, ως φτωχός συγγενής φυσικά στο μοναδικό σύστημα των Ιδιωτών.
Κι έτσι τι απόμεινε; Συσσωρεύονται εκατομμύρια ευρώ στο ταμείο της Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε. για την ανακύκλωση από το βαλάντιο των καταναλωτών, αποτέλεσμα όμως δεν υπάρχει. Κι εμείς ρωτάμε:
Τι θα γίνει τελικά το 2006, οπότε θα πρέπει να έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του προγράμματος χωρίς, όπως δείχνουν τα πράγματα να έχουν ούτε καν προσεγγιστεί; Τι λέει τώρα η Διοίκηση της Κ.Ε.Δ.Κ.Ε. γι’ αυτό; Νομίζουμε ότι μια ξεκάθαρη απάντηση την οφείλει, όχι μόνο σ’ εμάς αλλά και σ’ εσάς αλλά και σ’ όλους τους Έλληνες πολίτες που πληρώνουν το κόστος μιας ανακύκλωσης που δεν γίνεται.

Επισημάναμε, στο ζήτημα της ορθολογικής διαχείρισης των απορριμμάτων, κάποια σοβαρά κατά γενική ομολογία ζητήματα. Θέσαμε κάποια ερωτήματα, δώσαμε μερικές απαντήσεις, όπως τις βλέπουμε εμείς. Ξέρουμε όμως όλοι ότι το ζήτημα δεν σταματάει εδώ. Η Π.Ο.Ε. – Ο.Τ.Α. θα συνεχίσει με κάθε τρόπο την προσπάθεια για την προώθηση λύσεων προς όφελος όλων των εργαζομένων μέσα στο οποίο συνυπάρχουν και τα εργασιακά συμφέροντα των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Για την Εκτελεστική Επιτροπή της Π.Ο.Ε. – Ο.Τ.Α.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Θέμης Μπαλασόπουλος

Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Μπάμπης Βορτελίνος